|
|
Op een kruispunt met verkeerslichten wordt de verkeersdoorstroming geregeld door de kleur van de lichten: rood is stoppen, groen is rijden. Voor de programmering van deze verkeerslichten is veel studie nodig over de verkeersstromen die over het kruispunt lopen. Bovendien worden op drukke kruispunten de verkeerslichten ook nog gecombineerd met lichten voor voetgangers, voor aparte voorsorteervakken, voor fietsers, en kunnen er nog complexere oplossingen worden bedacht met lussen in het wegdek en knopjes voor fietsen en voetgangers. Kortom, verkeerslichten zijn een klein wonder van informatieverwerking en centrale besturing. En toch komt het regelmatig voor dat we 's nachts om drie uur staan te wachten voor een rood stoplicht zonder dat er enig ander verkeer aankomt (2).
Geheel anders is de situatie op de rotonde. Hier geen lichten, maar een simpele interactieve regel: links gaat voor (niet rechts, want dan raakt bij rechtshoudend verkeer de rotonde verstopt). Weg informatiesysteem, weg lichten, weg knoppen. En de doorstroming is aanzienlijk beter dan op een kruispunt, zoals in de bijgaande figuur is te zien (de getallen op de wegen geven het aantal wachtende auto's aan).
Het verschil tussen het kruispunt en de rotonde ligt in de manier waarop we de processen besturen. Bij het kruispunt voegen we steeds meer besturingscomplexiteit toe (3) in een poging om een in feite ongeschikt proces te laten omgaan met de complicaties van heterogeniteit en onvoorspelbaarheid. We bouwen als het ware de complexiteit om het proces heen. Bij een rotonde is de complexiteit gevangen in het proces zelf. Er wordt gebruik gemaakt van de aanwezige kennis bij de bestuurder, de gebruiker is de baas geworden. Door de voortdurende interactiviteit is de totale complexiteit van het proces opgebouwd uit een verzameling simpele interactieve procesjes. Met andere woorden: complexiteit als repeterende eenvoud.
(2) Toepasselijk is dan ook de uitspraak: "om vier uur stond ik voor een rood stoplicht terwijl er niets aankwam. Ik gebruikte mijn verstand en reed door!"
(3) Onder meer te zien aan het aantal regels code in de simulatie. Het kruispunt vereist bijna 80% van de coderegels in de simulatie!