|
|
Wie denkt u dat er meer macht bezit, u als consument of een machtig concern als een bank of creditcard instelling. Zonder heel lang na te denken zullen de meeste mensen toch komen tot dezelfde conclusie: de grote instellingen zijn natuurlijk veel machtiger. Maar is dat altijd waar? Neem het voorbeeld van de creditcard. Als uw creditcard gestolen wordt, en als u dat dan binnen een afgesproken tijd bij uw creditcard maatschappij meldt, dan zijn de gevolgen van misbruik van uw card voor de creditcard maatschappij, en niet voor u!
Dat is toch een soort van paradox, waarom zouden creditcard maatschappijen u niet verantwoordelijk maken. U verliest per slot van rekening uw card.
Ook hier is sprake van een afspraak, waarbij veel partijen een rol hebben gespeeld. Natuurlijk is het in het belang van de creditcard maatschappij om vertrouwen te creëren in het gebruik van de card, en juist overnemen van het frauderisico is daarbij voor de klant een belangrijke drijfveer om zo een card aan te schaffen. Maar toch, het risico voor een maatschappij kan behoorlijk oplopen, met grote financiële gevolgen.
Deze regel, waarbij de onmachtige consument de macht in de interactie heeft gekregen, is een goed voorbeeld van een zelfsturende oplossing. Als gezegd, het wordt voor de consument interessanter om zo een card aan te schaffen, er zijn geen ellenlange rechterlijke procedures (die grote maatschappijen wel zouden winnen, maar de vraag is tegen welke kosten), en er is als vanzelf een uitstekend systeem ontstaan om fraude op te sporen. Dat laatste is nu ineens in het belang van die maatschappijen. Verlies van een losse kaart is natuurlijk niet dramatisch, maar georganiseerde fraude kan desastreus zijn. De maatschappijen hebben door de bestaande regel alle belang om die fraude tegen te gaan. Dat belang was natuurlijk veel lager als de klant voor de kosten opdraait.
Tenslotte is dit ook een goed voorbeeld van de wijze waarop de overheid haar rol als beschermer van de machteloze burger kan inrichten. In het algemeen zijn oplossingen waar de overheid dit - eventueel via regels - voor de burger gaat oplossen niet handig. Een oplossing die op langere termijn blijft werken is een oplossing waarbij die machteloze burger feitelijk macht krijgt, en dus zelf kan acteren. Het credticard voorbeeld toont dat duidelijk aan, de overheid hoeft hier immers niets meer aan te doen!